Fahrelnissa Zeid

Eserin AdıÇayda Çıra
TekniğiTuval üzerine yağlı boya
Boyutları160 x 125cm
Yılı1984

Fahrelnissa Zeid (1901 – 1991)

Ressam (D. 1901, İstanbul – Ö. 5 Eylül 1991, Amman). Fahr El Nisa Zeid, Fahrunisa Zeid ve Fahrelnissa Zeid olarak da bilinir. Ailesinin İstanbul Büyükada’daki köşkünde dünyaya geldi. Babası devlet adamı, asker ve tarihçi Kabaağaçlızade Mehmet Şakir Paşa, annesi Giritli Sare İsmet Hanım’dır.

Gravür sanatçısı Aliye Berger’in ve yazar Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı)’nın kız kardeşi, seramik sanatçısı Füreya Koral’ın teyzesi, ressam Nejat Devrim ile tiyatro sanatçısı Şirin Devrim annesidir. Osmanlının son ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk dönemlerine tanık olan Şakir Paşa ailesi, sıra dışı yaşamları ve sanatçı kimlikleriyle haklı bir üne sahiptirler. Fahrelnissa Hanım, soyadını Kral 1. Faysal’ın kardeşi ve dönemin Irak Büyükelçisi olan Emir Zeid ile evlendikten sonra aldı.

Ağabeyi Cevat Paşa’ya Sultan Abdülhamit tarafından sürgüne gönderilmesine içerleyen Şakir Paşa, Sarayın kendisine sunduğu Boğaz’daki ev önerisini reddederek ailesiyle birlikte Büyükada’ya taşınmıştı. Fotoğraf ve tarihle yakından ilgili, çok dil bilen, oylumlu bir dünya görüşüne sahip bir Osmanlı aydını olan Şakir Paşa, çocuklarının sanatçı olmasına elverişli ortamı hazırladı. Fahrelnissa Zeid, eğitimine, sanata önem veren Şakir Paşa’nın açtığı ilkokulda başladı. Ortaöğrenimini Notre Dame De Sion ve Pansion Binagiotti’de tamamladı. Öte yandan Rufaî dervişi olan aile büyükleriyle Fatih’teki dergâha gittiği belirtilen Sare İsmet Hanım, çocuklarının İngilizce, Fransızca, piyano ve resim derslerinin yanı sıra doğu kültürü ve dillerini öğrenmelerine de önem verdi. Farsça, Arapça ve “Kuran-ı Kerim’ dersleri almalarını sağladı.

Fahrelnissa Zeid, 1970 yılında eşinin ölümünden sonra 1976 yılında, oğlu Raad’ın yaşadığı Amman’a yerleşti. Bu kentte kendi adıyla anılan bir sanat enstitüsü kurdu. Son döneminde portreler üzerinde yoğunlaştı. Eserlerini son olarak 1988 yılında İstanbul’da, 1990 yılında da Fransa ile Almanya’da sergilemişti. Amman’da öldü ve Amman El Rağdan Sarayı Kraliyet Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Diğer Eserleri